Is mediation in het arbeidsrecht verplicht bij een overeengekomen mediationclausule?
De mogelijkheden om een arbeidsovereenkomst te beëindigen zijn limitatief in de wet opgenomen. Wil een werkgever een arbeidsovereenkomst beëindigen (lees: opzeggen of ontbinden), dan moet hij daarvoor naar het UWV of naar de rechter, afhankelijk van de ontslaggrond.
In de rechtspraak is uitgangspunt dat bij een ontslaggrond zoals verstoorde arbeidsverhouding mediation is vereist, om te kunnen beargumenteren dat er sprake is van een ernstig en duurzame verstoorde arbeidsverhouding. Maar hoe zit het wanneer er een mediationclausule is afgesproken tussen partijen, waaruit volgt dat er mediation moet plaatsvinden alvorens partijen naar de rechter kunnen? De Hoge Raad heeft zich recent over de verplichting van mediation bij een mediationclausule uitgelaten.
De Hoge Raad oordeelt daartoe allereerst dat een verplichting tot mediation enkel aan de orde kan zijn wanneer dit ook met zoveel worden in de clausule is opgenomen. Een mediationclausule kan immers ook zodanig zijn geformuleerd dat hier geen verplichting uit volgt. Ook merkt de Hoge Raad op dat een mediationclausule niet toelaatbaar is, wanneer deze het recht op toegang tot een rechter op onaanvaardbare wijze aantast.
Afsluitend staat de vraag centraal of een rechtsgeldig overeengekomen mediationclausule, met een daadwerkelijke plicht tot mediation voorafgaand aan een procedure, tot gevolg heeft dat de juridische procedure moet worden aangehouden wanneer niet eerst mediation heeft plaatsgevonden. De Hoge Raad oordeelt daartoe dat een rechter op verzoek van de andere partij inderdaad de behandeling van de zaak kan aanhouden om partijen gelegenheid te geven hun mediation verplichtingen alsnog na te komen. Let wel, de rechter zal dit dus niet op eigen initiatief beoordelen en kan daarnaast ook het aanhoudingsverzoek afwijzen. Dit kan de rechter bijvoorbeeld doen in geval van spoedeisendheid of omdat mediation zinloos is.
Conclusie? Ook met een mediationclausule is mediation niet in alle gevallen afdwingbaar. Wat betekent deze uitspraak nu voor de arbeidsrecht praktijk? In onze praktijk komt een dergelijke clausule niet vaak voor. Daarbij komt dat mediation vaak al een logische (eerste) stap is, indien partijen er onderling niet uitkomen. Het (zomaar) weigeren van mediation, zeker in het geval een bedrijfsarts hierover heeft geadviseerd, kan in ieder geval niet (of nu een mediationclausule is overeengekomen of niet). Meer weten over de mediationclausule en/of over de voor- en/of nadelen van mediation in arbeidsrecht zaken? Neem gerust contact met ons op!
mr. Hannah de Ruijter