Bestuurdersaansprakelijkheid ten opzichte van schuldeisers (extern)
Een bestuurder van een vennootschap kan op grond van een onrechtmatige daad aansprakelijk zijn jegens een individuele schuldeiser van de (failliete) vennootschap. Sinds jaar en dag geldt voor deze externe bestuurdersaansprakelijkheid de maatstaf uit het arrest Ontvanger / Roelofsen: Bij benadeling van een schuldeiser van de vennootschap, door het onbetaald en onverhaalbaar blijven van zijn vordering, kan naast de vennootschap grond zijn voor aansprakelijkheid van degene die als bestuurder (i) namens de vennootschap heeft gehandeld dan wel (ii) heeft bewerkstelligd of toegelaten dat de vennootschap haar wettelijke of contractuele verplichtingen niet nakomt (ECLI:NL:HR:2006:AZ0758).
Voor de onder (i) bedoelde gevallen is in de rechtspraak de maatstaf aanvaard dat persoonlijke aansprakelijkheid van de bestuurder van de vennootschap kan worden aangenomen wanneer deze bij het namens de vennootschap aangaan van verbintenissen wist of redelijkerwijze behoorde te begrijpen dat de vennootschap niet aan haar verplichtingen zou kunnen voldoen en geen verhaal zou bieden (HR 6 oktober 1989, NJ 1990 / 286 Beklamel).
De onder (i) bedoelde grond voor bestuurdersaansprakelijkheid heeft dus betrekking op het moment van contracteren c.q. het aangaan van de verplichting door de vennootschap. Als de bestuurder op dat moment weet of behoort te begrijpen dat de vennootschap de betreffende verplichting niet kan nakomen en daarvoor geen verhaal zal bieden, is de bestuurder (mogelijk) aansprakelijk.
HR Ontvanger / Roelofsen gevalstype (ii): bestuurdersaansprakelijkheid kan ook gegrond worden op feiten en omstandigheden na moment aangaan verplichting
Uit een recent arrest van de Hoge Raad (HR 15 februari 2019, NJ 2019 / 91) volgt dat de onder (ii) aangeduide grond, anders dan de onder (i) aangeduide grond, niet uitsluitend betrekking hoeft te hebben op het moment waarop de vennootschap de verplichting aangaat, maar ook op de periode daarna.
In de casus die aan het arrest van 15 februari 2019 ten grondslag ligt, gaat het om een verhuurder die bedrijfsruimten heeft verhuurd aan drie garagebedrijven, die op enig moment failleren. De huurovereenkomst voorziet in een schadevergoedingsbeding. Een derde heeft een huurgarantie afgegeven en wordt door de curator aangesproken onder deze garantie. De Hoge Raad heeft in een eerdere procedure geoordeeld dat het faillissement van de huurder en de opzegging van de huurovereenkomst geen verandering brengen in de verplichtingen uit die garantie (tenzij anders wordt bedongen). De garantiegever dient het schadevergoedingsbeding dan ook na te komen, maar laat dit na.
De verhuurder stelt de bestuurders van de garantiegever vervolgens persoonlijk aansprakelijk voor de niet-nakoming van de garantie door de garantiegever.
Naar de stelling van verhuurder bewerkstelligden de bestuurders, althans lieten zij toe dat de vennootschap als garantiegever haar verplichtingen uit de huurgarantie niet nakwam, ook in de periode na het moment waarop de garantiegever de huurgarantie gaf. Dit deden zij, aldus verhuurder, onder meer door het vermogen opzettelijk negatief te houden en selectief gelden binnen de groep van vennootschappen te verdelen.
Het hof Amsterdam had geen aansprakelijkheid van de bestuurders aangenomen, omdat het oordeelde dat de bestuurders onbekend waren met de rechtsregel uit het eerdere arrest over de reikwijdte van de garantie na de opzegging van de huurovereenkomst. De Hoge Raad casseert en vernietigt het arrest van het hof Amsterdam en wijst het geding naar het gerechtshof Den Haag voor verdere behandeling en beslissing. Het Hof Den Haag zal dus alsnog dienen te oordelen over de door de verhuurder na het moment van het aangaan van de huurgarantie aan de bestuurders verweten gedragingen.
Alle gedragingen / omstandigheden tot faillissement debiteur dus relevant voor vraag of bestuurder aansprakelijk is
Als uw debiteur failleert en u nog facturen betaald dient te krijgen, dient u zich dus niet alleen de vraag te stellen of uw debiteur op het moment van het contracteren met u al wist of hij niet aan zijn (betalings)verplichtingen kon voldoen, maar ook in hoeverre hij deze (betalings)verplichting nadien heeft gefrustreerd.
De advocaten van zijn Snijders Advocaten zijn gespecialiseerd in bestuurdersaansprakelijkheid en helpen u graag bij het bepalen van uw rechtspositie, of dit nu is als schuldeiser of als bestuurder.
