Ik heb een geschil, welke rechtbank is bevoegd?
Een geschil ontstaat tussen partijen die het niet eens zijn over een bepaald punt. Het geschilpunt. Of meerdere geschilpunten. Als er sprake is van een geschil waar partijen onderling niet uitkomen, zal een van de twee uiteindelijk de keus kunnen maken om het geschil aan een rechter voor te leggen. De rechter zal dan een beslissing nemen waar partijen zich aan moeten houden.
Bevoegde rechtbank
Niet alleen inhoudelijk zijn partijen het met elkaar oneens, maar ook op het gebied van de vraag over de bevoegde gerechtelijke instantie (zoals de rechtbank) en de zittingsplaats, wordt er heel wat af geprocedeerd. De eiser dient zowel uit te zoeken welke gerechtelijke instantie bevoegd is om over zijn zaak te beslissen als welke zittingsplaats van deze instantie bevoegd is. Een eiser kan kiezen uit de volgende gerechtelijke instanties voor de absolute competentie: de rechtbank (daarvan zijn er elf in Nederland), het gerechtshof (daarvan zijn er vier in Nederland), de Hoge Raad, de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, het College van Beroep voor het Bedrijfsleven of de Centrale Raad van Beroep (deze laatste instanties zijn uniek). Er zijn dus heel wat mogelijkheden met betrekking tot welke rechtbank of welke instantie bevoegd is.
Welke rechtbank is bevoegd om te oordelen over mijn geschil?
In de meeste gevallen zal de rechtbank in eerste instantie bevoegd zijn. In dat geval dient een eisende partij echter ook nog te controleren of zijn zaak valt onder de relatieve bevoegdheid van de kantonrechter, zodat deze wordt behandeld door de kamer voor kantonzaken van de bevoegde rechter. Kantonzaken zijn zaken met een belang van minder dan € 25.000,- of zaken waarbij de hoogte van het belang onduidelijk is maar naar waarschijnlijkheid lager zal zijn dan € 25.000,-. Daarnaast behoren aardzaken tot de relatieve bevoegdheid van de kantonrechter. Aardzaken zijn zaken die door de wet als zaken zijn bestempeld die, ongeacht de hoogte van de vordering, vanwege hun aard door de kantonrechter worden behandeld. Enkele voorbeelden zijn huurzaken en arbeidsrechtzaken.
Als eenmaal is bepaald dat een bepaalde gerechtelijke instantie bevoegd is, zal ook nog in veel gevallen bepaald moeten worden in welke plaats deze dan bevoegd is. Omdat er elf rechtbanken zijn en vier hoven, kan dit nogal een verschil maken. De wet zegt hierover dat de plaats van de gedaagde partij de relatieve bevoegdheid van de rechtbank bepaalt. De gedaagde partij zal dus in veel gevallen niet al te ver hoeven te reizen voor het bijwonen van een zitting op locatie.
De regels van de absolute en relatieve competentie (oftewel de bevoegdheid) van de rechter bieden soms veel ruimte voor discussie. Een partij die van mening is dat hij voor de verkeerde gerechtelijke instantie en/of zittingsplaats is gedaagd, kan zich daarover in een apart geschilpunt uitlaten. Dit geschilpunt dient door de rechter als eerst te worden behandeld. Dus nog voordat de rechter inhoudelijk over het geschilpunt oordeelt. Dit is ook logisch. Het zou nogal een tijdverspilling zijn als de rechter ook al een inhoudelijk oordeel zou vormen over de zaak en zich vervolgens onbevoegd dient te verklaren of de zaak dient door te verwijzen. Dan zou het werk aan het inhoudelijke oordeel immers voor niets zijn geweest.
Voor een gedaagde partij kunnen er meerdere redenen zijn om een verweer op te werpen tegen de absolute of relatieve competentie van de gerechtelijke instantie. Indien een rechtbank zich onbevoegd verklaart, is daarmee de rechtszaak geëindigd en zal de eiser opnieuw een rechtszaak moeten starten voor een bevoegde rechtbank. De zaak bij de niet bevoegde rechtbank heeft hem enkel veel tijd en moeite gekost. Dat is een gewonnen slag voor de gedaagde. Qua relatieve bevoegdheid kan het voor een gedaagde veel uitmaken of hij voor een rechtszitting naar Groningen of Maastricht af moet reizen, terwijl hij in de buurt van Maastricht woont. Niet alleen qua reistijd maar ook qua kosten die daaraan verbonden zijn. Zodoende is het duidelijk dat ook over dit processuele gedeelte van het recht, uitvoerig kan worden geprocedeerd door partijen.
Procesadvocaten bij iedere instantie
Ook voor uw vragen met betrekking tot welke instantie bevoegd is en in welke plaats u kunt procederen, kunt u terecht bij Snijders Litigation. Wij hebben veel ervaring met procesvoering bij iedere gerechtelijke instantie.
