Geldt een Whatsapp-bericht als ondertekening van een koopovereenkomst van een woning?
Voor het merendeel van de mensen is het kopen van een woning iets wat ze vaak maar één keer in hun leven doen. Stelt u zicht eens het volgende voor. U (particulier) heeft uw droomhuis gevonden en daarop een bod uitgebracht. De verkoper (particulier) heeft het bod geaccepteerd, maar de koopovereenkomst nog niet ondertekend.
Vervolgens krijgt u van de verkoper te horen dat hij afziet van de verkoop en dus niet over zal gaan tot ondertekening van de koopovereenkomst. Dat kan toch zomaar niet zal uw eerste gedachte zijn. Een mondelinge overeenkomst (lees: aanbod en aanvaarding) is toch ook bindend?! In beginsel is dat juist, echter volgens artikel 7:2 lid 1 BW wordt de koop van een woning door een natuurlijk persoon die niet handelt in de uitoefening van beroep of bedrijf, schriftelijk aangegaan, zodat op grond van artikel 156 lid 1 Rv het vormvoorschrift van ondertekening geldt.
Maar dat geldt dan voor de koper en niet voor de verkoper hoor ik u denken. De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 9 december 2011 (ECLI:NL:HR:2011:BU7412) echter overwogen dat:
“3.8. (…). Indien mondeling overeenstemming is bereikt over de verkoop van een woonhuis aan een particuliere koper en verkoper weigert zijn medewerking te verlenen aan het opmaken en ondertekenen van een koopakte, dan mag (ook) de verkoper, mits hij een particulier is, zich erop beroepen dat aan deze mondelinge overeenstemming geen rechtsgevolg toekomt.
3.9. Het voorgaande brengt mee dat de particuliere verkoper of koper die, in het geval als omschreven in art. 7:2 lid 1 weigert zijn medewerking te verlenen aan schriftelijke vastlegging van de met zijn wederpartij bereikte wilsovereenstemming met betrekking tot de koop en verkoop van een woonhuis, daartoe niet door een rechterlijk vonnis kan worden gedwongen omdat uit de wet volgt dat hij niet tot zodanige medewerking is verplicht (vgl. art. 3:296 lid 1 BW). Voor toewijzing van een vordering tot schadevergoeding is om dezelfde reden geen ruimte.”
Ja maar ik heb eerder van de verkoper een bevestiging via een WhatsApp-bericht gekregen dat die tot ondertekening koopovereenkomst zal overgaan, zegt u vervolgens. Dan is er toch aan dat schriftelijkheidsvereiste voldaan?
Een dergelijk geschil diende onlangs voor de rechtbank Limburg, in welk geschil de koper zich op het hiervoor genoemde standpunt stelde, vervolgens beslag legde op de woning en in kort geding kort gezegd vorderde dat de verkoper de woning diende te ontruimen, en indien verkoper geen medewerking zou verlenen aan de notariële overdracht van de woning, het vonnis in de plaats zou treden van de voor het opmaken van de notariële leveringsakte vereiste wilsverklaring en handtekening van de verkoper. De tegenvordering van de verkoper was dat het beslag op de woning diende te worden opgeheven.
WhatsApp-bericht vormt geen (elektronische) ondertekening
De voorzieningenrechter oordeelde evenwel dat het WhatsApp-bericht van de verkoper geen ondertekening van een onderhandse akte inhoudt. Het WhatsApp-bericht maakt namelijk geen deel uit van de door koper ondertekende koopovereenkomst en vormt ook geen (elektronische) ondertekening door de verkoper. Het is volgens de voorzieningenrechter hoogstens een toezegging van de verkoper dat de koopovereenkomst zal worden ondertekend. Aan het schriftelijkheidsvereiste was dus niet voldaan volgens de voorzieningenrechter, zodat de verkoper een beroep kom doen op de hiervoor geciteerde rechtsregel van de Hoge Raad.
Gevolg was dat de vorderingen van de koper werden afgewezen en het beslag door de voorzieningenrechter is opgeheven.
Particuliere verkopers zijn zich – zeker in de huidige onroerend goed markt – steeds meer bewust van de rechtsregel van de Hoge Raad en het komt dus nogal eens voor dat de verkoper op het laatste moment afziet van de verkoop. Vaak omdat een derde een hoger bod heeft uitgebracht. Wilt u voorkomen dat uw droomhuis als sneeuw voor de zon verdwijnt? Zorg er dan voor dat de koopovereenkomst op een zo kort mogelijke termijn nadat de verkoper uw bod heeft geaccepteerd ook daadwerkelijk door de verkoper wordt ondertekend en u dat getekende exemplaar in uw bezit krijgt.
Heeft u vragen over (koop)overeenkomsten of heeft u daarover een geschil, dan kunt u altijd contact met ons opnemen.