Wat is nu eigenlijk een aandeelhoudersgeschil?
Besloten vennootschappen (B.V.) of naamloze vennootschappen (N.V.) kunnen één of meerdere eigenaren hebben. De eigenaren hebben in dat geval aandelen van de betreffende vennootschap en zijn dus aandeelhouder. Wanneer er slechts één aandeelhouder is, zullen er geen geschillen ontstaan. De enig aandeelhouder (die vaak ook (enig) bestuurder is) van de vennootschap kan immers zelf de koers van het bedrijf uitzetten en hoeft geen rekening te houden met anderen.
Problemen kunnen ontstaan wanneer er sprake is van twee of meer aandeelhouders en zij, bijvoorbeeld, een verschil van inzicht hebben over het te voeren beleid in de vennootschap maar ook wanneer de persoonlijke betrekkingen tussen hen simpelweg verslechteren. Geregeld zijn de aandeelhouders ook bestuurders van de vennootschap en liggen zij ook op bestuursniveau met elkaar in de clinch. Deze geschillen kunnen dermate escaleren dat de bedrijfsvoering daarvan hinder ondervindt of zelfs geheel wordt gestaakt, met een faillissement mogelijk tot gevolg. Een uitermate goede reden om aandeelhoudersgeschillen zoveel mogelijk te voorkomen. Maar hoe kun je dat het beste doen?
Het voorkomen van aandeelhoudersgeschillen
Het is een beetje een open deur maar veel aandeelhoudersgeschillen (niet allemaal) kunnen worden voorkomen door van te voren onderling goede afspraken te maken. Deze afspraken worden veelal vastgelegd in een aandeelhoudersovereenkomst. In deze aandeelhoudersovereenkomst worden onder andere afspraken gemaakt omtrent: stemverhoudingen, wie neemt welke beslissingen omtrent de vennootschap en met welke meerderheid van stemmen, onder welke voorwaarden aandelen kunnen (en moeten) worden overgedragen, hoe toekomstige financieringen kunnen of moeten plaatsvinden en als allerbelangrijkste: de afspraken omtrent de beëindiging van de samenwerking tussen de aandeelhouders.
Uit de praktijk blijkt dat (aankomende) aandeelhouders het moeilijk vinden om over (onder andere) dat laatste afspraken te maken. Immers gaan deze ondernemers vol goede moed samenwerken/ondernemen en gaan zij er geregeld nog niet van uit dat problemen zouden kunnen ontstaan. Het is echter van belang van alle aandeelhouders dat in goede tijden afspraken worden gemaakt voor eventuele slechte tijden. In de goede tijd is de kans op consensus uiteraard groter dan in de tijd dat het geschil al is ontstaan en de verhoudingen zijn verslechterd.
Toch sprake van een aandeelhoudersgeschil?
Wanneer onverhoopt toch een geschil tussen aandeelhouders ontstaat, kijken we eerst naar de afspraken die zij onderling hebben gemaakt in bijvoorbeeld de aandeelhoudersovereenkomst. Mogelijk hebben zij de mogelijkheid van een geschil op het betreffende punt voorzien en hebben zij daarop geanticipeerd door over dat punt afspraken te maken. Er moet dan worden uitgezocht in hoeverre zij op deze afspraken kunnen terugvallen en of er een regeling is afgesproken hoe er moet worden omgegaan met geschillen.
Zijn er omtrent het betreffende punt geen afspraken gemaakt of zijn er in het geheel geen afspraken gemaakt? Dan kan mogelijk nog worden teruggevallen op de statuten van de vennootschap. De statuten van de vennootschap zijn de ‘grondwet’ van de vennootschap en bevat daardoor ook afspraken waaraan de aandeelhouders gebonden zijn. Komt ook daar geen oplossing uit naar voren? Dan bevat de wet, jurisprudentie of literatuur mogelijk de antwoorden hoe in het betreffende geval moet worden omgegaan met het geschil.
Aan de hand van de rechtspositie van de betreffende aandeelhouders dienen deze aandeelhouders met elkaar in onderling overleg (eventueel bijgestaan door advocaten) tot een oplossing te komen. Deze route naar een oplossing verdient de voorkeur omdat aandeelhouders geregeld met elkaar samen verder moeten en de onderlinge relatie op deze wijze het minst wordt aangetast. Komen partijen er echter niet uit, dan kunnen partijen gerechtelijke stappen tegen elkaar ondernemen. Is de situatie spoedeisend, dan kan dit veelal via een kort geding. Is dat niet zo, dan kan een gerechtelijke bodemprocedure worden opgestart.
Ten slotte is er voor de aandeelhouders ook de mogelijkheid om een procedure te starten bij de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam. Zij kunnen daar gebruik maken van hun enquêterecht, hetgeen betekent dat op het verzoek van de aandeelhouder(s) onderzoek wordt gedaan naar de gang van zaken in het bedrijf en of de betrokken partijen juridisch gezien correct hebben gehandeld.
Voorgaande procedures zijn geregeld complex en kunnen (met uitzondering van het kort geding) lang duren. Uw bedrijfsvoering kan daardoor worden geschaad. Het is dus zaak om u zo snel mogelijk te laten bijstaan door een advocaat. Op deze wijze kan bewerkstelligd worden dat het aandeelhoudersgeschil niet onnodig lang duurt.
Neem bij het ontstaan van een aandeelhoudersgeschil dus zo snel mogelijk contact met ons op en laat uw rechtspositie inschatten. Uiteraard kunt u ook contact met ons opnemen voor advisering om potentiele aandeelhoudersgeschillen te voorkomen. Bijvoorbeeld door het door ons laten opstellen van een aandeelhoudersovereenkomst die is opgesteld voor de specifieke situatie van uw bedrijf.