Alles over het slapend dienstverband in 2020

Een slapend dienstverband is de situatie waarin een werknemer meer dan 104 weken (twee jaar) ziek is en de loondoorbetalingsverplichting vervalt, maar de arbeidsovereenkomst wel doorloopt. Dit noemen we een slapend dienstverband, omdat de twee hoofdverplichtingen van een arbeidsovereenkomst weggevallen zijn. De werknemer hoeft namelijk niet meer te werken, want die is ziek. De werkgever hoeft geen loon te betalen, want die verplichting vervalt na twee jaar.

De invoering van de transitievergoeding leidt tot slapende dienstverbanden

De transitievergoeding is geïntroduceerd bij de invoering van de WWZ (juli 2015). Dit is  het recht op een vergoeding als het dienstverband op initiatief van de werkgever wordt beëindigd.

Voor de WWZ was er geen verplichting om een vergoeding te betalen bij einde dienstverband van de langdurig zieke werknemer. De hoogte van de transitievergoeding, ook bij slapend dienstverband, staat vast en is afhankelijk van het salaris en de lengte van het dienstverband. Dat kostenaspect weerhoudt werkgevers ervan om het dienstverband te beëindigen want zolang er geen einde is aan de arbeidsovereenkomst, hoeft geen transitievergoeding te worden betaald. En zo ontstaat het slapend dienstverband.

Beëindigen van het slapend dienstverband en goed werkgeverschap (Xella)

Langdurig zieke werknemers wilden toch aanspraak maken op de transitievergoeding en deze kunnen afdwingen. Zelf opzeggen is geen optie want dan ligt het initiatief niet meer bij de werkgever en dat is nu net de toegangspoort tot de transitievergoeding. Daarom zijn er verschillende procedures gevoerd waarin werknemers probeerden af te dwingen dat de werkgever op grond van goed werkgeverschap verplicht is om de arbeidsovereenkomst te beëindigen, en dus daarbij de transitievergoeding te betalen. In eerste instantie gingen rechters daar niet in mee. Dat veranderde toen de compensatieregeling er kwam.

Compensatieregeling

Als werkgevers het slapend dienstverband beëindigen en de transitievergoeding uitkeren aan de werknemer, dan kan de werkgever van het UWV die vergoeding terugkrijgen. De compensatieregeling is zeer recent (1 april 2020) in werking getreden maar geldt met terugwerkende kracht voor alle transitievergoedingen die zijn uitgekeerd aan werknemers met een slapend dienstverband. Dus als het slapend dienstverband tussen 1 juli 2015 en 1 april 2020 is beëindigd en de transitievergoeding is betaald, ook dan krijgt de werkgever na 1 april 2020, dat bedrag van het UWV terug. Dat betekent dus wel dat in de periode 1 juli 2015 tot 1 april 2020 de werkgever de vergoeding bij het eindigen van het slapend dienstverband heeft moeten voorschieten. Als de werkgever dat niet wilde en het slapende dienstverband heeft laten doorlopen, loopt de hoogte van de transitievergoeding wel op. Die verhoging wordt door het UWV niet vergoed, het UWV betaalt de transitievergoeding die ontstaat op het moment dat het dienstverband slapend wordt dus precies na 104 weken ziekte en niet langer.

Afdwingen einde dienstverband met transitievergoeding

Met de compensatieregeling in de hand gingen werknemers opnieuw naar de rechter. Als de werkgever nu toch compensatie krijgt voor het betalen van de transitievergoeding, dan kan er toch geen redelijk belang meer zijn om het dienstverband slapend te houden en de werknemer de transitievergoeding te onthouden? En met succes. In de Xella-uitspraak (HR 8 november 2019, ECLI:NL:HR:2019:1734) bepaalde de Hoge Raad dat een werkgever op grond van goed werkgeverschap, moet instemmen met een voorstel van de werknemer tot beëindiging van de arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden. Daarbij moet de transitievergoeding betaald worden die geldt op de dag dat de werknemer 104 dagen ziek is. De Hoge Raad geeft ook aan dat een uitzondering op deze regel gemaakt kan worden als de werkgever een belang heeft bij het voortzetten van de arbeidsovereenkomst. Dat belang is niet aanwezig omdat de werknemer toch al bijna met pensioen gaat.

Het laatste nieuws over het slapend dienstverband

Op 21 februari 2020 oordeelde de rechter in zaak PAX (Rechtbank Noord-Nederland (Locatie Leeuwarden), ECLI:NL:RBNNE:2020:912) opnieuw over het slapend dienstverband. In die zaak werd het verzoek om de arbeidsovereenkomst te ontbinden wel toegewezen maar geen transitievergoeding toegekend. Immers, de werknemer had het initiatief genomen, de werknemer had het verzoek gedaan. Ook werd geen billijke vergoeding toegekend, want het niet voldoen aan de wensen van de werknemer (einde dienstverband met betalen transitievergoeding) was niet ernstig verwijtbaar. Wel vond de rechter dat de werkgever in strijd met goed werkgeverschap had gehandeld. Daarom kreeg de werknemer een schadevergoeding.  Die schadevergoeding werd gelijkgesteld aan het bedrag van de transitievergoeding. Eind goed al goed, zou je zeggen. Voor de werknemer wel, die had recht op een schadevergoeding van € 51.955,00 bruto. De werkgever had een tegenvaller want het is maar de vraag of het UWV dit bedrag vergoed (compensatieregeling). Het is immers geen transitievergoeding maar een schadevergoeding.

Piepplicht

Het laatste woord over het slapend dienstverband is dus nog niet gezegd. Wel is duidelijk dat er een ‘piepplicht’ is bij de werknemer. De werkgever hoeft dus niet uit zichzelf aan te bieden dat hij het dienstverband eindigt en de transitievergoeding betaalt (zie ook de uitspraak werknemer/Nouryon Industrial Chemicals B.V., Rechtbank Gelderland (Locatie Arnhem), 11 mei 2020, ECLI:NL:RBGEL:2020:2509).

Kortom

Als de werknemer piept, maar de werkgever weigert mee te werken, dan kan de werknemer via de rechter afdwingen dat hij een schadevergoeding krijgt omdat de werkgever als goed werkgever de plicht heeft om mee te werken als de werknemer vraagt om einde arbeidsovereenkomst met transitievergoeding. Maar die schadevergoeding kan dan vermoedelijk niet teruggekregen worden van het UWV. De compensatieregeling gaat namelijk over transitievergoeding en niet over schadevergoeding. Of die stand van zaken in toekomst zo zal blijven, dat moet nog blijken.

Helder is dat het belangrijk is om je te laten adviseren want de problematiek rond de slapende dienstverbanden is niet eenvoudig en een foute beslissing kan veel geld kosten. Heeft u vragen over slapend dienstverband of heeft u advies nodig? De advocaten van Snijders Arbeidsrecht staan u graag bij. Neem vrijblijvend contact op met één van onze arbeidsspecialisten. De advocaten van Snijders Arbeidsrecht zijn hierin gespecialiseerd.