De onderhandse lening: waarborg uw relatie!
Wat is een onderhandse lening? Wanneer iemand geld leent zonder tussenkomst van een bank of kredietverstrekker wordt dit een onderhandse lening genoemd. Een in de praktijk veel gezien voorbeeld is de lening van familie of vrienden. Op het eerste oog lijkt het een goede manier om geld te verkrijgen om bijvoorbeeld te investeren in een bedrijf of een bepaald idee, toch staat er meer op het spel dan geld: namelijk de relatie met degene waarvan u het geld leent of waar u het geld aan uitleent.
In dit blog wordt dieper ingegaan op vijf aandachtspunten rondom een onderhandse lening zodat u zich niet hoeft te bekommeren over de relatie met degene waar u geld van- of aan leent.
1. De BKR-toetsing
Als iemand geld van een bank of kredietverstrekker leent, dan wordt deze lening geregistreerd bij het Bureau Krediet Registratie (ook wel: BKR). Hetzelfde geld wanneer iemand rood staat of een hypotheek aanvraagt. In dit geval controleert een bank of kredietverstrekker of de aanvrager in kwestie de verplichtingen uit hoofde van de lening kan dragen. Deze toetsing ontbreekt bij de onderhandse lening, waardoor de onderhandse lening voor veel mensen met een lagere draagkracht een aanlokkelijk middel is om gelden te verwerven. Degene die gelden uitleent dient zich dus eigenhandig te vergewissen van de financiële situatie van degene aan wie geld uitgeleend wordt. Het is verstandig om op voorhand met elkaar in gesprek te gaan over onderwerpen als de manier en het moment van terugbetalen, maar ook bijvoorbeeld over de rente.
2. Contract onderhandse lening
Het gebrek aan een degelijke toetsing maakt dat het verstandig is om tijdens of na het inleidende gesprek de afspraken rondom de onderhandse lening goed op papier te zetten. Het is in ieder geval van belang om in het contract voor de onderhandse lening de navolgende punten te vermelden:
- De hoogte van de onderhandse lening;
- Het doel of de bestemming van de onderhandse lening;
- Het rentepercentage;
- De manier en het moment waarop de onderhandse lening (inclusief de rente) terugbetaald moet worden.
Wenst u helemaal zeker te zijn van uw zaak, dan is het vanzelfsprekend goed om een contract op te laten stellen of te laten controleren door één van onze advocaten.
3. Welke rente moet u in rekening brengen?
Ja, u leest het goed: ook bij een onderhandse lening dient men rente in rekening te brengen. Een marktconforme rente wel te verstaan. Het is namelijk zo dat de Belastingdienst het verschil tussen een lagere rente en de door een bank of kredietverstrekker gebezigde rente, als schenking beschouwt. Hetgeen zoveel inhoud dat de lener schenkbelasting moet betalen over de onderhandse lening, althans over het renteverschil. Dit is pas anders als de hoogte van de onderhandse lening onder de jaarlijkse schenkvrijstelling blijft. Het is dus voor beide partijen verstandig om een rentecomponent op te nemen in de onderhandse lening. De hoogte van de rente laat zich eenvoudig bepalen door bijvoorbeeld via een vergelijkingssite de rentes van verschillende banken en kredietverstrekkers te bekijken.
4. De onderhandse lening en de Belastingdienst
Iemand die een onderhandse lening aanwent voor bijvoorbeeld de aankoop of verbouwing van een eigen woning, dient deze lening op te geven bij de Belastingdienst. Dit wordt normaal gesproken gedaan door de bank of de kredietvertrekker, maar zoals gezegd zijn zij niet betrokken bij de onderhandse lening. De partij die de onderhandse lening geniet zal de hoogte, looptijd en het rentepercentage daarvan moeten doorgeven aan de Belastingdienst. Voldoet u aan de navolgende vereisten? Dan mag de rente worden afgetrokken van de inkomstenbelasting in box 1:
- De onderhandse lening wordt gebruikt voor de aankoop of verbouwing van de eigen woning;
- Er moet sprake zijn van een marktconforme rente (zoals behandeld in de vorige paragraaf);
- De rente moet daadwerkelijk worden betaald, na kwijtschelding is de rente niet langer aftrekbaar;
- De lening mag niet worden afgenomen bij een fiscaal partner. Met uitzondering van de situatie waarin de onderhandse lening wordt aangegaan met een fiscaal partner teneinde een woning te kunnen aankopen waar zonder de fiscaal partner gewoond gaat worden;
- De looptijd van de lening is ten hoogste dertig jaar.
Voldoet u niet aan deze vereisten, omdat u bijvoorbeeld de onderhandse lening niet aangaat om een huis aan te kopen, dan mag de onderhandse lening worden afgetrokken van het eigen vermogen in box 3. Het resultaat van een aftrekpost in box 3 is doorgaans een lagere belasting over spaargeld of beleggingen.
5. De terugbetaling
Nu duidelijk is wat de haken en ogen zijn van een onderhandse lening is het van belang om te zien hoe de terugbetaling dient te geschieden. Indien u geld heeft uitgeleend aan een familielid, vriend of bekende en de persoon in kwestie betaalt niet of niet tijdig terug, dan kunt u de volgende middelen aanwenden:
- Ga eerst het gesprek aan met degene die het geld heeft geleend. Geef aan dat de onderhandse lening niet wordt terugbetaald en de afspraken omtrent de onderhandse lening niet worden nagekomen. Vraag degene aan wie u het geld heeft geleend wat er aan de hand is en verzoek diegene zo nodig alsnog om terugbetaling (binnen een gestelde termijn);
- Indien degene die de gelden heeft geleend simpelweg niet direct kan betalen dan kan het zinvol zijn om een betalingsregeling aan te gaan. Op die manier kunnen een gerechtelijke procedure en de daarmee gepaard gaande tijd en kosten voorlopig vermeden worden. Het is erg belangrijk om de betalingsregeling (notarieel) vast te leggen en dat de inhoud van de regeling duidelijk is: in hoeveel termijnen moet het bedrag worden afbetaald, hoe hoog zijn die termijnen en wanneer moeten de termijnen voldaan worden;
- Mocht ook een betalingsregeling geen soelaas bieden, stuur de lenende partij dan een aangetekende brief waarin u het geld terugeist. Stel de wederpartij in dit aangetekend schrijven in de gelegenheid om tot een bepaalde datum het volledige bedrag terug te betalen;
- Bied zelfs dit laatste verzoek geen uitkomst, dan rest enkel een gang naar de (kanton)rechter. Alle voorgaande paragrafen zullen in deze procedure aan bod komen. Het is dus zoals in paragraaf 2 reeds gezegd enorm belangrijk om de onderhandse lening op papier te hebben staan.
Kortom wordt in dit blog goed duidelijk dat een onderhandse lening allerminst een goedkope lening is. Er moet bijvoorbeeld gewoon rente worden betaald, maar belangrijker nog: de relatie tussen de contractspartijen, doorgaans vrienden, familie of bekenden, staat op het spel. Neem daarom contact met ons op en maak gebruik van de dienstverlening van Snijders Advocaten, onze advocaten denken aan meer dan enkel het begeleiden van de onderhandeling of een contract.
